ورق استیل
- دو شنبه, 09 دی 1398/
- بازدید: 39238
قیمت ورق استنلس استیل؛ واردات و عرضه انواع ورق استیل صنعتی و ورق استنلس استیل در گرید، ضخامت و ابعاد متفاوت. تلفن: 02133915222
فهرست موضوعات
مقدمه ورق استیل
ورق استیل چیست و چرا استفاده از ورق استیل به این شدت و سرعت در صنایع مختلف رواج پیدا کرده است؟ چه مزیت‌ها و ویژگی هایی در انواع ورق استیل وجود دارند که این چنین آنها را تبدیل به پراستفاده‌ترین ماده خام در صنایع نموده است؟ انواع ورق استیل کدام ها هستند و بیشترین کاربرد این ورق ها در کدام صنایع است؟ دسته بندی آنها بر چه اساسی صورت می پذیرد؟
در مقاله ی حاضر قصد داریم تمام سؤال‌های بالا را پاسخ داده و به طور کامل با خانواده استنلس استیل و یا همان فولاد ضد زنگ آشنا شویم. برای کسب اطلاعات کاملاً کاربردی با ما در ادامه متن همراه باشید.
ورق استیل چیست؟
ورق استیل و یا همان استنلس استیل (فولاد ضد زنگ) آلیاژی از آهن و برخی عناصر دیگر است که این آلیاژها در انواع مختلف ورق استیل با ترکیبات مختلف قرار داده می شوند. درصد هر کدام از عناصر موجود در ورق استیل بسته به کاربردی که از آن انتظار می رود، متفاوت است. کربن، سیلیسیوم، نیکل، کروم، منگنز، گوگرد و فسفر و چند عنصر محدود و جزئی دیگر اصلی‌ترین عناصر شکل دهنده آلیاژ ورق استیل هستند.
ورق استیل
هر کدام از عناصر یاد شده در بند بالا خاصیتی خاص و ویژه را به ورق استیل می بخشند و برای کاربردهای مختلف می توان از آنها استفاده نمود. انواع بسیار زیادی از ورق استیل با خواص و مشخصات مختلف در ابعاد گوناگون ساخته و در بازار موجود است. این ورق ها را می توان پرکاربردترین ماده خام در صنعت‌های مختلف دانست. انواع مختلف ورق استیل برای دماهای تا 200- درجه سانتیگراد تا 1000 درجه سانتیگراد آب دیده می شوند. این میزان تنوع به دلیل وجود شرایط مختلف محیطی در صنایع استفاده کننده از ورق استیل شکل گرفته است.
انواع ورق استیل کدام ها هستند؟
دسته بندی‌های مختلفی برای ورق استیل وجود دارد. در یک اصطلاح پرکابرد ورق استیل به دو مدل ورق استیل بگیر و ورق استیل نگیر تقسیم می‌شود که در بندهای بعدی به تفسیر درباره آنها صحبت خواهیم کرد. اما تقسیم بندی اصلی ورق استیل آن را به 4 گروه جهانی تقسیم می کند.
انواع ورق استیل
• ورق استیل فریتیک (Ferritic)
این دسته از انواع فولاد ضد زنگ سری 400 ورق استیل را شامل می شوند. که در ادامه درباره هر کدام از شماره‌های این سری بیشتر توضیح خواهیم داد. ورق استیل فریتیک 4 ویژگی اصلی و بارز دارد که آن را با سایر انواع فولاد ضد زنگ متمایز می کند:
* حاوی درصد کمی از کربن و نیکل است.
* در برابر خوردگی مقاومت خوبی دارد.
* قابلیت جوشکاری داشته و در برابر آن کاملاً مقاوم است.
* اثر مغناطیسی دارد. (درواقع با آهنربا جذب می‌شود.)
بیشترین تأثیر در آلیاژ ورق استیل فریتیک را عنصر کروم دارد. از این عنصر معمولاً در درصدهای بالایی برای پایدار کردن فاز فریت ورق استیل فریتیک استفاده می‌شود. آنها از نظر عملکردی شبیه به ورق استیل ساده کربنی عمل می کنند اما از این دسته از فولادها با داشتن 11.2 تا 19 درصد کروم مقاومت در برابر خوردگی بالاتری دارند. البته درصدهای کروم بیان شده برای درجه‌های استاندارد این نوع ورق استیل بوده و در برخی موارد آن از درصدهای دیگری نیز استفاده می‌شود.
عنصر نیکل که یکی از گران‌ترین آلیاژهای استفاده شده در انواع ورق استیل است در ورق استیل فریتیک کمتر استفاده شده و باعث کاهش قیمت این ورق نسبت به ورق‌های سری 300 می‌شود. از این گذشته با استفاده از درصد کافی از نیکل، مقاومت در برابر خوردگی این آلیاژ نیز به حد کفایت می رسد. از سیلیکون و آلومینیوم برای مقاومت در برابر اکسیداسیون در این ورق‌ها استفاده شده و برخی مدل‌های آن با رسیدن به دمای 800 تا 1150 درجه سانتیگراد در برابر خزش و گرما نیز مقاوم هستند. نیوبیوم یا تیتانیوم هم برای کاربردی کردن ورق استیل فریتیک برای جوشکاری مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربرد ورق استیل فریتیک:
از ورق استیل فریتیک با درصد کروم 12 درصد برای ساخت استراکچرها و سازه‌های فولادی استفاده شده و از ورق استیل فریتیک با 17 درصد کروم برای ساخت بویلرها، انواع ماشین‌های لباس شویی و ظرف شویی و برخی لوازم خانگی دیگر استفاده می‌شود.
• ورق استیل مارتنزیت (Martensitic)
4 ویژگی اصلی و مشخصه بارز ورق استیل مارتنزیت که می تواند در شناسایی آن مثمر ثمر باشد عبارتند از:
* استحکام بالا
* مقاومت بالا در برابر سایش
* مقاومت در برابر خوردگی محدود
* دارای اثر مغناطیسی
این نوع از ورق استیل کوچکترین گروه انواع ورق استیل را شامل می‌شود. برای استحکام بسیار بالای ورق مارتنزیت از کربن بسیار زیادی در آنها استفاده شده و حتی در برخی مواقع ازت نیز به این ترکیب برای مقاومت و استحکام بیشتر اضافه می‌شود. مولیبدن به ندرت در آنها یافت می‌شود و درصد نیکل ورق مارتنزیت هم بسیار کم و محدود است. از کمی نیکل در این ورق برای افزایش خاصیت جوش پذیری آنها استفاده می‌شود.
برای بهبود خاصیت ماشین کاری ورق‌های مارتنزیتی از آلیاژ گوگرد در آنها استفاده شده و این نوع از ورق استیل دارای شدت زیادی از اثر مغناطیسی می باشند.
انواع ورق استیل
کاربرد ورق استیل مارتنزیتی
برای مواقعی که نیاز به مقاومت در برابر خوردگی بالا، مقاومت در برابر سایش بالا و استحکام قابل توجهی است به راحتی می توان از انواع ورق استیل مارتنزیتی استفاده نمود. ساخت توربین‌های بخار یکی از شایع‌ترین موارد استفاده از ورق استیل مارتنزیتی در صنعت است.
• ورق استیل آستنیتی (Austenitic)
4 مشخصه اصلی و بارز ورق‌های استیل آستنیتی عبارتند از:
* مقاومت در برابر خوردگی عالی
* قابلیت جوشکاری و شکل پذیری مناسب
* مقاومت در برابر خزش
* غیر مغناطیسی
این نوع ورق استیل که به ورق استیل سری 300 نیز معروف است، بیشترین استفاده را در بین همه ورق‌های استیل در صنعت دارا بوده و حدود 80 درصد از بازار جهانی انواع فولاد ضد زنگ را شامل می‌شود. نمرات ورق آستنیتی به گروه اصلی تقسیم می شوند:
-Cr-MN: که به این گروه سری 200 هم گفته می‌شود مقادیر قابل توجهی از آنها نیکل با منگنز و نیتروژن جایگزین شده است.
-Cr-Ni: مولیبدن در ساخت این سری از ورق استیل آستنیتی کاربرد نداشته و عمدتاً با کروم و نیکل ساخته می شوند.
-Cr-Ni-Mo: مولیبدن نیز به آلیاژ این گروه از ورق آستنیتی اضافه شده و در نتیجه مقاومت در برابر خوردگی آنها تا حد زیادی افزایش یافته است.
-آلیاژهای مخصوص آستنیتی: این گروه از ورق استیل آستنیتی به دلیل آلیاژهای خاصی که در خود دارند برای استفاده در محیط‌های بسیار خاص کاربرد دارند. هر چند کاربرد کلی این گروه کمتر از سایر گروه‌های آستنیتی است اما وظیفه‌ای که روی آنها قرار داده می‌شود از عهده ورق دیگری برنخواهد آمد.
-درجه حرارت بالا: آخری گروه از ورق آستنیتی در دماهای بیش از 550 درجه سانتیگراد آن هم بدون هیچ مولیبدنی برای مقاومت در برابر خزی آب دیده می شوند.
-انواع ورق آستنیتی از مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی برخوردار بوده و شکل پذیری و جوش پذیری این نوع ورق استیل نیز مناسب است. در برابر ضربه‌های سهمگین انواع آب دیده شده آن در دماهای پایین کاربرد داشته و اکثر مدل‌های آن از خاصیت مغناطیسی برخوردار نیستند. البته برخی از موارد بسیار معدود این گروه از ورق استیل به دلیل وجود مقادیری مارتنزیت در خود دارای خاصیت مغناطیسی نیز می شوند. آب دیده کردن آنها در سرما نیز باعث افزایش مقاومت آنها می‌شود.
انواع ورق استیل
کاربرد ورق استیل آستنیتی
همانطور که بیان کردیم انواع ورق آستنیتی پرکاربردترین انواع ورق فولاد ضد زنگ در صنایع مختلف هستند. در استراکچرها و سازه‌های فولادی، لوازم آشپزخانه، لوله‌های صنعتی، مخازن نگهدارنده مواد شیمیایی و نمای خارجی ساختمان‌ها از انواع ورق استیل آستنیتی استفاده می‌شود.
• ورق استیل دوبلکس (Duplex stainless steel)
مشخصات و ویژگی‌های بارز انواع ورق استیل دوبلکس عبارتند از:
* استحکام و مقاومت بالا
* مقاومت در برابر خوردگی بسیار خوب
* قابلیت جوشکاری خوب
* سبک وزن
* دارای اثر مغناطیسی
در واقع ورق استیل دوبلکس ترکیبی از ساختار ورق‌های استیل فریتیک و آستنیتی هستند و خواص هر دو گروه را با هم دارا می باشند. از نیکل کافی در آنها برای پایداری فاز آستنیتی و از کروم کافی هم برای پایداری فاز فریتیکی در انواع ورق استیل دوبلکس استفاده شده است. این ترکیب باعث شده تا مقاومت در برابر خوردگی این ورق‌ها از هر دو مدل قبلی بیشتر شوند.
این نوع از ورق‌های استیل را می توان با کروم‌های 20 تا 25 درصد و نیکل 1.4 تا 7 درصد پیدا کرد. البته مقدار کم نیکل در آنها باعث می‌شود که قیمت در انواع ورق دوبلکس کنترل شده و پایین بماند.
برای بهبود مقاومت در برابر خوردگی در ورق‌های دوبلکس از مولیبدن و نیتروژن و در برخی موارد هم از ازت استفاده شده است.
کاربرد ورق استیل دوبلکس
با توجه به مقاومت بالایی که در این نوع از ورق استیل وجود دارد، از آن در صنایع پتروشیمی، کاغذ سازی، قند و شکر و کشتی سازی بیشترین استفاده می‌شود.
انواع ورق استیل سری 300
ورق استیل سری 300 که پراستفاده‌ترین و پرکاربردترین گرید ورق استیل در جهانند، دارای انواع بسیار زیادی هستند. تعداد زیادی از ورق استیل سری 300 برای کاربرد در صنایع مختلف ساخته و پرداخته شده است که پرداختن به همه آنها نیاز به صفحات بسیار زیادی دارد. اما در این مقاله قصد داریم برخی از پرکاربردترین انواع ورق استیل سری 300 را به تفسیر معرفی نماییم.
ورق استیل
ورق استیل سری 300 دارای خاصیت مغناطیسی نبوده و اصطلاحاً به این نوع ورق ها، ورق استیل نگیر نیز اطلاق می‌شود که خصوصیات ورق استیل نگیر را در بخش بعدی ملاحظه خواهید نمود. دو مدل ورق استیل 304 و ورق استیل 316 پرکاربردترین و اصلی‌ترین ورق استیل سری 300 هستند که به وفور آنها را در صنایع مختلف شاهد هستیم. این دو ورق هرچند از نظر گروه بندی در یک گروه قرار می گیرند، اما از نظر ساختاری تفاوت هایی نیز با هم دارند. علاوه بر این دو، ورق استیل 321، ورق استیل 309S، ورق استیل 310S و ورق استیل 4841 نیز از دیگر ورق‌های پرکاربرد سری 300 در صنایع می باشند.
• ورق استیل 304
اصلی‌ترین عناصر سازنده ورق استیل 304 را کروم و نیکل می باشند و این دو عنصر و درصدهای آنها است که ویژگی‌های اصلی ورق استیل 304 را معرفی می نمایند. ورق استیل 304 از 18 درصد کروم و 8 درصد نیکل ساخته می‌شود. هیچ مولیبدنی در ترکیبات ورق استیل 304 استفاده نشده و از این جهت این ورق استیل برای مکان‌های اسیدی و یا در معرض نمک مانند آب شور دریا کاربرد ندارند.
انواع ورق استیل
اما در مکان هایی که نیاز به شکل پذیری بالایی است، استفاده از ورق استیل 304 بسیار پرکاربرد و البته مقرون به صرفه خواهد بود. قابلیت جوشکاری ورق استیل 304 نیز به حد بالایی رسیده و از این نظر در موارد لازم می توان از آن برای جوشکاری نیز استفاده کرد.
کاربرد ورق استیل 304
ورق استیل 304 را به راحتی می توان به عنوان یکی از دو ورق استیل پرکاربرد در جهان معرفی کرد که در صنایع و موارد بسیار زیادی می توان از آن استفاده نمود.
* برای ساخت فنرها
* برای استفاده در صنایع غذایی مانند صنایع تولیدی لبنیات
* برای ساخت انواع صندلی، سینک ظرفشویی، یخچال، فریزر و بسیاری دیگر از لوازم خانگی
* مخازن انتقال مواد شیمیایی
* اتصال دهنده ها
* صفحه‌های جوش داده شده برای فیلتر نمودن آب
* مبدل‌های حرارتی
* پنل‌های معماری
* تجهیزات پردازش شیمیایی
• ورق استیل 316
ورق استیل 316 علاوه بر کروم و نیکل دارای مقادیر زیادی مولیبدن نیز است. این آلیاژ از 16 درصد کروم، 10 درصد نیکل و 2 درصد مولیبدن ساخته شده است. نقطه ضعف‌های عدم مقاومت در برابر آب شود و اسیدهای موجود در ورق استیل 304 در ورق استیل 316 برطرف شده است. البته به خاطر استفاده از درصد نیکل بالا برای خرید ورق استیل 316 هزینه بیشتری نسبت به ورق استیل 304 لازم است.
در فضاهای باز و جاهایی که نمک جزء لاینفک صنعت باشد، استفاده از ورق استیل 316 بیشترین کاربرد را دارا می باشد. این ورق استیل مقاومت بسیار بالایی در برابر مواد شیمیایی داشته و در ساخت وسایل پزشکی نیز به همین دلیل استفاده زیادی از آن می‌شود. در کل برای انتخاب بین ورق استیل 304 و ورق استیل 316 باید شرایط محیطی را در نظر داشته باشید. هر چند این دو ورق تفاوت قیمتی دارند اما تفاوت ساختاری آنها این تفاوت قیمتی را توجیه می نماید.
کاربرد ورق استیل 316
کاربرد ورق استیل
ورق استیل 316 همه کارایی هایی که ورق استیل 304 دارد را دارا می باشد. البته در جاهایی که ورق استیل 304 قدرت لازم را دارا باشد، استفاده از ورق استیل 316 هزینه اضافی خواهد بود. موارد زیر بارزترین موارد کاربرد ورق استیل 316 می باشند:
* تولید قطعات کوره
* ساخت تجهیزات آماده سازی مواد غذایی
* تجهیزات آزمایشگاهی
* ساخت وسایل پزشکی و کمک پزشکی
* اتصالات قایق و کشتی ها
* مخازن حمل و نقل مواد شیمیایی
* قطعات موتور جت
* تجهیزات عکاسی
* تجهیزات پردازش شیمیایی
* صنایع کاغذ سازی
* مبدل‌های حرارتی
• سایر انواع ورق استیل سری 300
- ورق استیل 321 از اضافه شدن عنصر تیتانیوم به درصد آلیاژهای ورق استیل سری 300 تولید می‌شود.
- ورق استیل 321 مقاومت بالایی در برابر اکسیداسیون و خوردگی دارد.
- ساخت مبدل‌های حرارتی، قطعات کوره، اتصالات انبساطی، اگزوز هواپیما و صفحات جوش داده شده برای فرآوری مواد معدنی با دمای بالا از مهم‌ترین کاربردهای ورق استیل 321 می باشند.
- ورق استیل 309S با درصد نیکل پایین ساخته شده و قیمت آن تقریباً مقرون به صرفه‌تر است.
- ورق استیل 309S به دلیل داشتن درصد کروم بالا و نیکل پایین بهترین ورق برای استفاده در محیط‌های گوگردی نیز محسوب می‌شود.
- صنایع سیمان سازی، ساخت کوره‌ها و مشعل ها، صنایع کاغذ سازی، پالایشگاه نفت، ساخت لوله و پنکه نیز از جمله موارد کاربرد ورق استیل 309S می باشند.
- ورق استیل 310S بیشتر برای کار در دماهای بالا مورد استفاده قرار می گیرد.
- ورق استیل 310S دارای درصد نیکل بالایی بوده و هم از نظر قیمتی و هم از نظر مقاومتی عدد بالایی را به ثبت می رساند. مقدار کربن در این ورق نسبت به سایر اعضای سری 300 درصد کمتری دارد.
صنایع کوره سازی، بادگیر، ترموژل ها، روکش‌های کفپوش و تجهیزات پردازش مواد غذایی از جمله صنایع میزبان ورق استیل 310S می باشند.
ورق استیل 4841 برای کار در دماهای بیش از 5500 درجه ساخته شده است و مقاومت آن در برابر اکسیداسیون نیز به حد عالی رسیده است.
صنایع سیمانی، تجهیزات کوره و نیروگاه‌های تبدیل انرژی از جمله مهم‌ترین موارد کاربرد ورق استیل 4841 هستند.
انواع ورق استیل سری 400
ورق استیل سری 400 به دلیل استفاده کم از عنصر نیکل قیمت‌های بسیار پایین‌ترین نسبت به انواع ورق استیل 300 دارند. البته این قیمت پایین‌تر به معنی افزایش کاربرد آن نیست، بلکه کاربرد این سری از ورق های استیل نسبت به سری 300 کمتر است. وجود خاصیت مغناطیسی در ورق استیل سری 400 از مهم‌ترین شاخصه‌های این گروه است. انواع پرکاربرد و اصلی ورق استیل سری 400 شامل ورق استیل 410، ورق استیل 420 و ورق استیل 430 می باشد. برخی ویژگی‌های ورق استیل سری 400 عبارتند از:
- ورق استیل سری 400 دارای خاصیت مغناطیسی هستند و از جمله انواع ورق استیل بگیر محسوب می شوند.
- در میان ورق‌های پرکاربرد در صنعت، این سری از ورق استیل معمولاً پایین‌ترین قیمت را دارا می باشند.
- ورق استیل 410 در برابر سایش و خوردگی مقاومت بسیار بلایی دارد.
- ورق استیل 420 برای ساخت انواع کارد و چنگال مورد استفاده قرار می گیرد.
ورق استیل ضدزنگ
• ورق استیل 430
ورق استیل 430 شاخص‌ترین ورق استیل سری 400 است که تقریباً چیزی حدود 5 درصد از مصرف ورق استیل‌های سری 400 و به اصطلاح ورق استیل بگیر را شامل می‌شود. میزان کروم ورق استیل 430 در حدود 12 تا 18 درصد است از این رو بالاترین میزان مقاومت را در برابر خوردگی در بین انواع ورق استیل دارا می باشد. این ورق استیل بگیر نزدیکترین ورق استیل به سری 300 و نگیر ورق‌های استیل است و در جاهایی که استفاده از آن به جای ورق استیل 304 ممانعتی نداشته باشد، کاربرد زیادی پیدا می کند.
کاربرد ورق استیل
از ورق استیل 430 بیشتر برای ساخت مواد تزئینی خودرو به دلیل شکل پذیری بالای آن استفاده می‌شود. ساخت وسایل آشپزخانه مانند ماشین ظرف شویی و لباسشویی، قابلمه و ماهیتابه از دیگر موارد استفاده ورق استیل 430 می باشد.
ورق استیل نگیر
کاربرد ورق استیل
علت نام گذاری ورق استیل نگیر به این نام به دلیل عدم وجود خاصیت آهنربایی و مغناطیسی در آن می باشد. در واقع عامل ایجاد تفاوت به صورت ظاهری در ورق استیل بگیر و ورق استیل نگیر همین خاصیت آهنربایی آنها است. عدم وجود خاصیت مغناطیسی در ورق استیل نگیر به دلیل بالا رفتن درصد کروم در این آلیاژ می باشد.
ورق استیل نگیر و انواع آن پرکاربردترین انواع ورق استیل در صنعت می باشند که البته به دلیل وجود درصدهای نیکل بالا در آن، قیمت آنها نیز کمی بالا رفته است. ورق استیل سری 300 مهم‌ترین گروه ورق استیل نگیر بوده و در راس همه آنها ورق استیل 304 و ورق استیل 316 قرار دارند. استفاده از کربن به درصدهای مختلف در ورق استیل نگیر نیز برای تقویت مقاومت‌ها و یا شکل پذیرتر کردن آنها تغییر می نماید.
وزن، ضخامت ورق و آلیاژهای به کار رفته در هر کدام از انواع ورق استیل اصلی‌ترین عوامل تأثیرگذار در قیمت ورق استیل نگیر می باشند که بسته به استفاده‌ای که از آن انتظار می رود، باید به بهینه‌ترین حالت انتخاب گردند. تعیین قیمت ورق استیل نگیر به کیلوگرم بوده و قیمت هر کیلوگرم انواع ورق استیل نگیر با هم متفاوت است. کاربردهای ورق استیل نگیر را در بند بالا به تفکیک مشاهده نمودید.
ورق استیل بگیر
ورق استیل بگیر همان طور که از نام آن پیداست، جذب آهنربا می‌شود. درصد کروم پایین این سری از انواع ورق استیل باعث ایجاد خاصیت آهنربایی آن می‌شود. البته شایان ذکر است که ضد زنگ بودن ورق استیل به علت وجود همین آلیاژ کروم در آنها است و زمینه اختراع ورق استیل همین اضافه نمودن کروم به آلیاژهای فولاد بوده است.
ورق استیل بگیر در مقایسه با انواع ورق استیل نگیر دارای کاربرد و قیمت کمتری می باشد. سری 400 ورق استیل از جمله مهم‌ترین انواع ورق استیل بگیر می باشند که در بند قبل مشخصات و کاربردهای آن بیان شد.
نتیجه گیری در خصوص ورق استیل
آشنایی و شناخت کافی با انواع ورق استیل می تواند در انتخاب بهترین مدل آن برای صنعت شما به کار آید. ورق استیل بیشترین کاربرد را در میان مواد خام موجود داشته و قیمت‌های هر کدام از انواع آن نیز کاملاً با هم متفاوت است. از این رو برای بهترین و بهینه‌ترین انتخاب شناخت ویژگی‌های هر یک از انواع ورق استیل لازم و ضروری می باشد.