فهرست موضوعات
مقدمه
فن یا هواکش سانتریفیوژ (گریز از مرکز) یکی از پرکاربردترین سیستم های تهویه هوا در صنایع مختلف می باشد. تولید این وسیله در انواع و حجم های گسترده ای انجام می شود و هر یک از آنها دارای کارکردی منحصر به فرد هستند. این فن، هوا را با فشار بالاتری خارج می کند، این در حالی است که حجم هوای خروجی آن در مقایسه با فن های محوری کمتر می باشد. امروزه فن های سانتریفیوژ رایج ترین هواکش های مورد استفاده در صنایع مختلفی چون حمل و نقل و سیستم های تهویه ی ساختمان ها و وسایل نقلیه می باشند. فن سانتریفیوژ که نسبت به سایر هواکش ها (مثلاً فن محوری) ارزانتر است، برای سیستم های کنترل آلودگی نیز مناسب است.
اجزای فنِ گریز از مرکز
هواکش سانتریفیوژ یا همان فن گریز از مرکز، از اجزای گوناگونی تشکیل شده است که در ادامه به توضیح برخی از آنها پرداخته شده است.
پروانه
که جزء اصلی فن بوده و شامل حلزونی می باشد، با تولید نیروی گریز از مرکز، باعثِ به جریان افتادن هوا داخل حلزونی و هدایت آن به بیرون از محیط می شود.
حلزونی
قسمتی از فن است که مانع از برگشت هوا به داخل محیط می شود و آن را به طور کامل خارج می کند.
الکتروموتور
تامین نیروی محرکه ی لازم برای چرخش پروانه. الکتروموتورهای مورد استفاده در فن های سانتریفیوژ با توجه به نوع ساختار و طراحیشان از طول عمر بالایی برخوردارند و هزینه تعمیر و نگهداری آنها پایین است.
عملکرد هواکش سانتریفیوژ
زاویه ورود و خروج هوا در این فن، قائم (90 درجه) می باشد، به طوری که هوا از قسمت پروانه به بخش پره ها حرکت کرده و انرژی جنبشی افزایش می یابد. انرژی جنبشی در هنگام خروج به انرژی فشاری تبدیل شده و فشار زیادی ایجاد می گردد. همانطور که اشاره شد، با اینکه حجم هوای خروجی از این فن، نسبت به فن محوری کمتر است، اما دارای فشار بیشتری بوده و جریان هوای ایجاد شده توسط آن با ثبات می باشد.
محل کاربرد فن سانتریفیوژ
این مدل فن از محبوبیت ویژه ای در صنایع مختلف برخوردار است. طراحی آسان و ساده ی این فن باعث افزایش سرعت تولید و متعاقباً کاهش قابل توجه هزینه های تولید می شود. در هر محیطی که در آن دما بالا باشد و آلودگی وجود داشته باشد، می توان از فن سانتریفیوژ استفاده کرد. از کارگاه های کوچک گرفته تا کارخانه های عظیم، محل کاربرد این فن می باشند.
ویژگی های هواکش گریز از مرکز
این فن از ویژگی های زیادی برخوردار است که در ادامه به چند مورد از آنها اشاره شده است:
* فن سانتریفیوژ با ایجاد جریان هوای ثابت، انرژی استاتیک با بازدهی 85 درصدی تولید می کند. این سطح از راندمان نه تنها برای محیط های کوچک، بلکه در خصوص محیط های بزرگتر نیز صادق است.
* این مدل فن از دوام و عمر بالایی برخوردار است و در محیط هایی که عوامل خوردگی و فرسایش وجود دارد، عملکردی عالی از خود نشان می دهد.
* نگهداری ساده. تمیزکاری، تعمیر و نگهداری روزانه آنها بسیار آسان بوده و بدون کوچکترین پیچیدگی ای انجام می شود.
* انعطاف پذیری بالا. این فن برای انواع ترکیبات جریان و فشار هوا مناسب است و می تواند جریان های هواییِ مرطوب و خشک را نیز تهویه کند.
* این فن در اندازه های مختلفی تولید می شود و کاربردش بسیار متنوع و گسترده است.
قیمت فن سانتریفیوژ
قیمت فن سانتریفیوژ به پارامترهای مشخصی بستگی دارد که در ادامه به بررسی آنها پرداخته شده است.
قدرت الکتروموتور
یکی از موارد مهمی که در بحث قیمت تاثیرگذار است، قدرت الکتروموتور می باشد، به طوریکه هر چه این قدرت بالاتر باشد، قیمت فن نیز بالاتر خواهد بود. قدرت بالای الکتروموتور باعث می شود تا مکش هوا به وسیله ی فن به حداکثر برسد. برای فضاهای بزرگ معمولاً از فن با الکتروموتور قوی تر استفاده می شود. در واقع، قدرت الکتروموتور بیش از هر چیزی به متراژ محیط بستگی دارد و بر اساس آن مورد سنجش قرار می گیرد.
مواد ساخت
از جمله ی دیگر موارد اثرگذار بر قیمت فن سانتریفیوژ، جنس مواد مورد استفاده در ساخت پروانه و حلزونی آن می باشد. مثلاً اگر از فلزات ارزان قیمت مثل آهن در ساخت این اجزاء استفاده شود، قیمت نهایی فن کاهش می یابد. این در حالی است که اگر از فولاد گالوانیزه یا ورق استیل نگیر در ساختشان استفاده شود، قیمت نهایی فن افزایش می یابد (با توجه به بالاتر بودن قیمت ورق استیل نگیر). این موادِ ساخت، در سطوح مختلفی از قبیل مات، براق و خشدار تولید می شوند و در برخی موارد دیده شده که در ساخت اجزاء فن از ورق استیل براق نیز استفاده شده است.
هیچ گرانی ای بی دلیل نیست و گرانتر بودن قیمت ورق استیل نگیر در ساخت اجزاء فن، تاثیر مستقیمی بر استحکام و طول عمر دستگاه خواهد داشت. استحکام بالای ورق استیل براق مورد استفاده در ساخت حلزونی و پروانه، منجر به افزایش مدت زمان استفاده از فن سانتریفیوژ شده و احتمال خرابی آن کمتر می شود.